كم خوني فقر آهن چيست ،منابع غذايي آهن كدام است ، چه كساني دچار كم خوني فقر آهن مي‌شوند و چه مشكلاتي را براي افراد ايجاد مي‌كند و چگونه بايد از كمبود آهن و كم خوني فقر آهن پيشگيري كرد؟
آهن يك ريز مغذي ضروري براي ساختن گلبولهاي قرمز خون است. براي ساخته شدن گلبولهاي قرمز خون بدن به موادمغذي مختلفي مثل آهن ، اسيد فوليك، ويتامين ب و ويتامين ث نيازدارد كه بايد از طريق برنامه غذايي روزانه تامين شود
كمبود آهن موجب بروز كم خوني فقرآهن ميشود.
كم خوني فقر آهن چيست؟
اگر آهن به مقدار كافي براي ساختن گلبول قرمز خون در دسترس بدن قرار نگيرد ، بدن ابتدا از دخيره خود استفاده مي‌كند. و در صورت ادامه كمبود ، دخاير آهن بدن كاهش مي‌يابد و زماني كه كمبود اهن ادامه مي‌يابد ذخاير بدن تخليه شده وكم خوني فقرآهن بروز مي‌كند.
چه كساني در معرض كم خوني فقرآهن قرار دارند؟
كم خوني در تمام سنين ديده ميشود ولي برخي افراد ازجمله كودكان زير ۶سال به خصوص كودكان زير ۲سال به علت رشد سريع وقطع زودرس شيرمادر و دير شروع كردن غذاي كمكي ( غذاي كمكي بايد از پايان ۶ماهگي همراه با شير مادر به كودك داده شود) ، زنان در سنين باروري( به علت عادت ماهيانه ،بارداري وشيردهي ) ، نوجوانان به علت جهش رشد دوران بلوغ ، بيشتر در معرض خطر كمبود اهن وكم خوني ناشي از آن قرار مي‌گيرند.
دختران نوجوان به علت شروع عادت ماهيانه و از دست دادن خون بيشتر از پسران نوجوان در معرض خطر كم خوني فقرآهن قراردارند. عادات غذايي غلط مثل مصرف چاي بلافاصله پس از غذا و يا مصرف نان‌هايي كه درتهيه آنها جوش شيرين به كار رفته وخمير آنها ورنيامده است، نيز منجر به كمبود اهن مي شود.
كم خوني فقرآهن چه مشكلاتي ايجاد مي‌كند؟
كمبود آهن مي‌تواند منجربه تاخير رشد جسمي ، اختلال در تكامل مغزي ، كاهش بهره هوشي كودكان، كاهش قدرت يادگيري و افت تحصيلي شود.
همچنین بهره هوشي كودكاني كه دچار كمبود آهن مي‌شوند امتياز هوشی كمتر از كودكان غيركم خون است و كودكان كم خون در مدرسه دچار افت تحصيلي مي شوند
كمبود آهن مقاومت بدن را در برابر عفونتها كاهش مي‌دهد و فرد مبتلا به كمبود آهن بيشتر به بيماري‌ها مبتلا ميشود و دوره بيماري در او طولاني تر است.
در افراد بزرگسالي كه دچار كمبود اهن مي‌شوند قدرت تمركزحواس كم ميشود .اين افراد در انجام كارهاي روزانه كارايي لازم را ندارند و خيلي زود دچار ضعف وخستگي مي‌شوند.
همچنين زناني كه دچاركمبودآهن مي‌شوند،اغلب بي‌حوصله هستند ، علاقه ايي به كاركردن ندارند و خيلي زود احساس خستگي مي‌كنند كه خود موجب كاهش سطح مراقبت در خانواده ميشود.
اثرات كم خوني در دوران شيرخواري و اوايل كودكي غيرقابل جبران است و با درمان‌هاي بعدي هم قابل اصلاح نيست. كم خوني مادر باردار به دليل كمبود اهن سبب تاخير رشدجنين ،تولد نوزاد باوزن كم (كمتر از2500 گرم) و افزايش مرگ ومير حول وحوش زايمان ميشود. از دست دادن خون به هنگام زايمان براي مادري كه دچار كم خوني شديد است بسيار خطرناك است و ممكن است موجب مرگ او شود
منابع غذايي آهن چيست ؟
جگر ، گوشت ، مرغ،ماهي بهترين منابع غذايي اهن هستند. علاو بر آن، تخم مرغ، غلات و حبوبات مثل عدس ،لوبيا، سبزي ها مثل جعفري ،اسفناج، انواع خشكبار مثل توت خشك،انجير،كشمش ،خرما وانواع مغزها مثل پسته،بادام ، فندق و گردو ازمنابع خوب آهن بشمار مي روند.
بعضي از سبزي‌ها مثل گوجه فرنگي،فلفل دلمه ايي ،كلم ،گل كلم داراي ويتامين هستند واگر همراه باغذا مصرف شوندباعث افزايش جذب اهن غذا مي شوند.
ميو ه ها به خصوص مركبات نيز اگر پس از غذا مصرف شوند باعث افزايش جذب آهن وعده غذايي مي‌شوند.
اگر گوشت حتي به مقدار كم به غذاهاي گياهي اضافه شود جذب آهن بيشتر ميشود . مخلوط كردن مقداركمي گوشت به سويا جهت تهيه انواع غذاها مثل كتلت ،همبرگر و يا ماكاروني موجب ميشود آهن بيشتري به بدن برسد.
چگونه بايد از كمبود آهن وكم خوني فقرآهن پيشگيري كرد؟
تمام افراد خانواده بايد دربرنامه غذايي روزانه خود از مواد غذايي اهن دار مثل گوشت قرمز، مرغ،ماهي ،تخم مرغ ، سبزيجات مثل جعفري ،اسفناج وحبوبات مثل عدس و لوبيا استفاده كنند.
همراه باغذا از سالاد شامل گوجه فرنگي ،كاهو،فلفل سبزدلمه ايي و يا سبزي هاي تازه مثل سبزي خوردن و بعد ازغذا ميوه به خصوص مركبات كه حاوي ويتامين ث مي‌باشداستفاده كنند
ويتامين چذب آهن غذا را افزايش مي‌دهد كودكان ونوجوانان بايد تشويق شوند كه بجاي مصرف تنقلات تجارتي مثل چيپس ، پفك ونوشابه‌هاي گازدار از انواع خشكبار مثل برگه‌ها ، توت خشك ،انجير خشك،كشمش ،خرما و انواع مغزها شامل فندق،پسته ،گردو ،بادام كه از منابع خوب آهن هستند استفاده كنند.
ازمصرف چاي بلافاصله قبل وبعد ازغذا خودداري كنيد وچاي را يك تا دوساعت پس از صرف غذا بنوشيد.
براي جلوگيري از ابتلا به آلودگي‌هاي انگلي اصول بهداشت فردي به خصوص شستن كامل دست‌ها با آب وصابون قبل از تهيه ومصرف غذا وپس از هرباراجابت مزاج رارعايت كنيد.
هنگام مصرف سبزي‌هاي خام دقت كنيد كه كاملا شسته وضد عفوني شده باشد.
از نان‌هايي استفاده كنيد كه خمير آنها كاملا ورامده و در تهيه آنها از جوش شيرين استفاده نشده باشد.
خانم‌هاي باردار بايد طبق توصيه پزشك از پايان ماه چهارم بارداري تا ماه پس از زايمان روزانه يك عدد قرص آهن مصرف كنند. كودكان زير سال هم همزمان با شروع تغذيه تكميلي ۲سالگي طبق توصيه پزشك از قطره آهن استفاده نمايند
تغذيه كودك با شير مادر از بروز كم خوني در شيرخوار جلوگيري مي‌كند.آهن موجود درشير مادر اگر چه كم است ولي از قدرت جذب بالايي برخورداراست به همين دليل خطر بروز كمبود اهن وكم خوني در كودكاني كه با شيرمادر تغذيه مي شوند كمتر است
:: موضوعات مرتبط:
خواص خوراکیها
